نویسنده: پروفسور ایرج عشقی
دنیای ما توده‌ای پویا و دائماً در حال تغییر است، علاوه بر این، هر تغییری برگشت ناپذیر است. بیش از ۴/۵ میلیارد سال از پیدایش زمین می‌گذرد. در حالی که اولین اَشکال حیات حدود ۳ میلیارد سال پیش و موجودات پیشرفته تر فقط ۶۰۰ میلیون سال پیش ظاهر شدند. زمین برای ایجاد نیازهای اولیه حیات و اولین زیست کره به بیش از ۴ میلیارد سال زمان نیاز دارد. این بیوسفر از عوامل مختلفی مانند فعالیت‌های آتشفشانی با شدت‌های مختلف، خنک شدن جو و تغییر در ترکیب آن (تغییر محتوای اکسیژن در هوا) و به دنبال آن تغییرات آب و هوا و در نتیجه برهمکنش مواد شیمیایی و فرآیندهای فیزیکی ایجاد می‌شود. این است که هر مرحله و توسعه منحصر به فرد است و مکانی را برای اشکال مختلف زندگی فراهم کرده است.
از آغاز تمدن بشری – انسان با استفاده از منابع زمین‌شناسی و تغییر منابع طبیعی با پیشرفت تکنولوژی، چهره زمین را به طور گسترده تغییر داده است (استثمار آب،.معدن و غیره). بسیاری از مردم درک خود را از منحصر به فرد بودن زمین و ارتباط ما با طبیعت از دست داده اند. بنابراین، موضوع اصلی مرکز GEO Vulkaneifel جلب توجه و علاقه مردم به سرزمینی است که در آن زندگی می کنند را انجام می دهند. وقتی به تاریخ زمین و بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری که ظاهر و منقرض شده‌اند نگاه می کنیم، وسوسه انگیز است که انسان را حد کمال خلقت بدانیم: انسان بسیار سازگار و باهوش است و قدرت تفکر دارد. انسان می خواهد بر طبیعت مسلط شود و آن را وسیله می داند و نیاز می داند.
او اساس زندگی خود را نمی داند. در حالی که ما باید آگاه باشیم که هر فسیلی زمانی یک موجود زنده بود، یک موجود زنده منحصر به فرد، مانند هر انسان، هر حیوان، هر گیاه و حتی هر دانه کوارتز. هر زندگی در اطراف ما منحصر به فرد است و پس از مرگ یا نابودی، دیگر زنده نخواهد شد. به دلیل رانش قاره، زلزله، فوران آتشفشان، فرسایش، جنگل‌زدایی قاره آمریکای جنوبی و غیره حتی زمانی که همه ما بخشی از این چرخه هستیم، اتفاق خواهد افتاد.
چهره زمین بطور پیوسته در حال تغییر است، به طوری که هر لحظه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم چیزی بسیار خاص است که هرگز باز نخواهد گشت. از این رو، تمام این وابستگی‌ها و روابط محیطی باید به خوبی برای انسان توضیح داده شود، کسی که در واقع عامل حاکم در طبیعت است. از این رو، شناخت این واقعیت، معنا کردن و آگاهی از آن، هدف کلی مرکز GEO Vulkaneifel است: اینجا پلی بین دانش عمومی و علوم زمین برقرار می‌شود. این وظیفه طی مراحل مختلف محقق شده‌است، مرکز GEO Vulkaneifel بطور عمده با موضوع‌هایی از ۴۰۰ میلیون سال پیش سروکار دارد و بطور ویژه بر جوان‌ترین فعالیت‌های آتشفشانی در منطقه که حدود ۶۰۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ سال پیش قدمت دارند متمرکز است. در مرحله نخست، اطلاعات گسترده‌ای به صورت علمی تهیه و پردازش شده‌است: این اطلاعات مناظر واقعی منطقه ایفل را توضیح می‌دهد و در محل از تحولات مختلف این چشم‌انداز اطلاع می‌دهد. در ادامه موضوعات مختلف مانند آتشفشان، مار، مخروط های خاکستر، سنگ‌های رسوبی، سنگواره، چشمه‌های معدنی و اکتشاف کانه بحث می‌شود. آتشفشان، فرسایش، جنگل زدایی قاره آمریکای جنوبی و غیره حتی زمانی که همه ما بخشی از این چرخه هستیم، اتفاق خواهد افتاد.
در مرحله نخست پروژه، فهرست و تلفیق زمین شناسی موجود (مسیر و رخنمون‌های دیگر انجام می‌شود:مانند GEO Hillesheim, GEOManderscheid and GEO Gerolstein) و مسیرهای دیگر. هر شخصی می‌تواند در مورد موضوع خاصی بیاموزد، در واقع آن شخص به آن موضوع حساس می‌شود و متوجه می‌شود که رخنمون به نوعی منحصر به فرد است و ارزش حفظ کردن را دارد. هر یک از مسیرهای زمین‌شناسی که در بالا بیان گردید بطور ویژه در این کتاب بحث خواهد شد.
در مرحله دوم پروژه مرکز، GEO Vulkaneifel هسته اطلاعات مرکزی ایجاد می شود: که Eifel-Vulkanmuseum است.موزه اخیر بر آتشفشانی در سراسر جهان و به طور ویژه بر آتشفشان به نسبت جوان متمرکز است. اینجا مبانی آتشفشان توضیح داده می‌شود و هر ملاقات کننده علاقمند می‌تواند نظریه را با استفاده از همانندسازی کامپیوتری بطور عملی اجرا نماید. تمام پدیده آتشفشان Vulkaneifel هم از دیدگاه نظری و هم از دیدگاه عملی بررسی می‌شود. به عنوان مثال می‌توان فوران آتشفشانی واقعی را همانند سازی نمود
Eifel-Vulkanmuseum را می‌توان با استفاده از یک مدل برجسته بصورت مجازی تغییر داد. موزه Eifel و منظره تلاش زیادی برای آموزش انجام می‌دهد: هر اصل زمین‌شناسی می‌بایست بطور واقعی توسط بازدید کنندگان درک شود. به این ترتیب یک دوره آموزشی، در زیر قرار داده شد که امکان آزمایش تجربی را فراهم می‌آورد: در اینجا سنگ‌ها، فسیل‌ها را می‌توان تعیین نمود، تراشید، آسیاب نمود و صیقلی شده تا داخل آن نیز دیده شود و از زیبایی‌شناسی غافل نبود و صیقل داد تا ساختار درونی ماده مورد مطالعه قرار گیرد و زیبایی‌شناسی آن نیز قابل تحسین باشد. در این مجموعه آموزشی کانی‌ها، را می‌توان زیر میکروسکوپ مطالعه نمود: بازدید کنندگان به خوبی آگاه می‌شوند که هر قطعه سنگی به راستی منحصر به فرد است. در این مدت توریست‌های علاقمند از مرکز بازدید می‌کنند.
علاوه بر این این موسسه، خانه زمین‌شناسی ایفل، نیز با متخصصان علوم زمین شناخته می‌شود. این موضوع به خوبی با کنگره‌های بسیار و ملاقات‌های ویژه که پیش از این در اینجا برگزار شده، اثبات گردیده‌است. GEO Center Vulkaneifel در سال ۱۹۹۷ ،۶۷ اُمین کنفرانس دیرینه‌شناسی Gesellschaft را میزبانی نمود. در منطقه ایفل، سیمای پالئونتولوژی، تاریخ قدیمی‌ترین اَشکال زندگی در زمین، را می‌توان بطور تئوری و عملی در محل و بطور میدانی مطالعه نمود.
در واقع، طرح‌های مهم تحقیقاتی علوم زمین توسط Deutsche Forschungsgemenschaft مدیریت می‌شود، که گسترش چهره آینده و پتانسیل بازفعال شدن آتشفشان در محدوده ایفل را مورد ملاحظه قرار می‌دهد. در این پروژه، بخش زیرسطحی ایفل به منظور بررسی حضور پلوم گوشته‌ای یا جریان شبه قارچی به سوی بیرون مواد مذاب داغ از گوشته زمین
بررسی گردید. از این رو باید مشخص شود که آیا و به احتمال چه زمانی فعالیت آتشفشانی ممکن است به منطقه ایفل بازگردد یا خیر. این فرضیه در حال حاضر با استفاده از توموگرافی لرزه‌ای بر اساس اندازه‌گیری امواج لرزه‌ای در حال بررسی است. بدین منظور، بیش از ۲۰۰ ایستگاه لرزه‌نگاری متحرک و ثابت در سطح ۵۰۰* ۵۰۰ کیلومتر نصب شده‌اند و زمین‌لرزه‌های جهانی را رصد می‌نمایند. با تغییر اندازه سرعت امواج لرزه‌ای، بازیابی اطلاعات از عمیق‌ترین ساختارهای زیرسطحی امکان‌پذیر می‌شود. این ایستگاه‌های لرزه‌ای بطور فعال امواج لرزه‌ای را بین نوامبر ۱۹۹۷ و ژوئن ۱۹۹۸ رصد کرده‌اند.
بنابراین ممکن است بدین نتیجه برسیم که مرکز GEO Center Vulkaneifel واقعاً هدف اولیه خود را برآورده کرده‌است. این مرکز کوشیده است از یک سو زمین را برای افراد غیرمتخصص و از دیدگاه دیگری ارائه و توضیح دهد. از سوی دیگر منطق نمادین مورد نیاز را به دنیای علم ارائه کرده‌است تا اطلاعات زمین‌شناسی اضافی از منطقه مورد مطالعه به دست آید. این کتاب به تاریخ پویای Vulkaneifel به ویژه به دنیای آتشفشان می‌پردازد، موضوعی که واقعاً برای انسان جذاب است. این ۱۵ سال اخیر کار زمین‌شناسی، به ویژه با تقویت ارتباط ایفل با مفهوم آتشفشان خدمات عمومی با اطمینان سهم مهمی در پیشبرد جاذبه منطقه Vulkaneifel داشته است.
ایرج عشقی و همکاران